Recept van Joop Van Barneveld, mijn opa. Al drie generaties, dé specialiteit van Driebergen-Rijsenburg.
appels
Gentech van Wageningen gevaar voor Utrechtse Heuvelrug?
Om te bakken en te koken is het al jarenlang heel moeilijk om dit gegarandeerd zonder gentechnologie te doen. In Europa is de introductie van deze grondstoffen, die genetisch veranderd zijn, nog beperkt. Maar er zijn allerlei problemen in de markt die het lastig maken om het zeker te weten.
De supermarkt Jumbo geeft op een ongewenste manier hieraan toe, door Amerikaanse producten op 1 hoop onder te brengen en niets te garanderen. De handel is internationaal en bijna niet te controleren. Het handelsverdrag ttip wilde ook allerlei controlle afschaffen. Er ontstond grote druk om dit niet toe te staan, met als 1 van de belangrijkste argumenten het bezwaar van ondermijning van de democratie.
De complexiteit van de grootschalige intercontinentale landbouw en handel, overwaaiend GMO stuifmeel, agressieve lobby en juridische procedures, politieke en wetenschappelijke manipulaties zorgt bij elkaar een groot gevaar voor de vrijheid en democratie.
De discussie met de voors en tegens zal ik hier niet aan halen. Mij gaat het eigenlijk alleen om de vrijheid hier niet aan mee te hoeven doen.
Een goed voorbeeld voor het gevaar dat dit vrijheidsbeginsel loopt,vinden wij in onze eigen gemeente de Utrechtse Heuvelrug. Sinds enkele decenia heeft de Universiteit Wageningen vergunningen gekregen om genetisch veranderde organismen te verbouwen in het open veld.
Een groot gedeelte van dit landbouwgebied grenst direct aan ons eigen Nationaal Park Utrechtse
Heuvelrug. Genetisch veranderd stuifmeel kan enorme afstanden wegwaaien en wilde soorten besmetten en op die manier ook genetisch veranderen. Ons Nationaal Park is nu juist in het leven geroepen om dit erfgoed tot in einde van dagen in stand te houden en te beschermen. Absoluut in tegenspraak met wat Wageningen op het spel zet. De invloeden die het neutrale karakter van de Universiteit bestoken, zoals de absolute inmengen van o.a. Unilever, met hun financiële prikkels zorgt ervoor dat er andere afwegingen in de wetenschap worden gemaakt dan de eeuwen hiervoor.
Deze combinatie van financiëel gewin en marktbelangen zorgt ervoor dat wij de Universiteit de erfenis van zo’n Nationaal Park niet kunnen toevertrouwen en erg sceptisch moeten zijn over de wetenschappelijke aanvaardbaarheid van de risico analyses.
De verschillende overheden hebben vergunningen voor de teelt van deze GMO gewassen in Wageningen afgegeven. Maar hoe zit dat eigenlijk met de contaminatie van GMO in ons Park? Is daar ooit onderzoek naar gedaan?
Dezen en Genen
In 1991 had ik voor het eerst internet thuis en was net helemaal klaar met Wageningen.
In Wageningen deed ik officieel de bakkersschool, maar deed mijn kennis op in de horeca en semi-illegale etablissementen. Daar kwam je in aanraking met landbouwstudenten. Die ventileerden in de tijd van een paar rondjes bier de huidige stand van wetenschap, de opvattingen daarop en hun persoonlijke meningen daarover. Lichtelijk aangeschoten raken en in de tussentijd uittreksels van eeuwen kennis voorgeschoteld krijgen, misschien een ideaal raamwerk voor het nieuwe studiehuis.
Tijdens 1 van dat soort avonden luisterde ik ’s nachts naar een radio-interview met een Nederlander die betrokken was bij het opzetten van een zadenbank op Spitsbergen. Vond het zo ’s nachts in eerste instantie nogal overtrokken apocalyptisch beeld. Maar toen de man in kwestie uitlegde dat als de mens gaat aanvangen met interveniëren in de genetische samenhang van de natuur, met economische motieven van consument en producent die uitgedrukt worden in de genetische samenstelling van de plantenzaden, is er maar 1 uiteindelijke zekerheid.
Als dat mis gaat, met alleen maar economische motieven is dat lichtelijk voorspelbaar, dan betekend dat ctrl-alt-del voor de voedselvoorziening. Omdat de wetenschappers dat donders goed begrijpen, wordt deze zadenbank wereldwijd gesteund. Vergelijkbaar met de status van Zwitserland.
Als door de bliksem begreep ik wat er nu precies in gang gezet was.
In de navolgende kleine 30 jaar ben ik met het onderwerp bezig geweest. Internet was eureka. Het is niet zo dat ik dit tot op het kleinste deeltje heb bestudeerd, als een specialist. Juist om te begrijpen welke stappen en keuzes de mens hier maakt of gaat maken, moet je het juist heel breed zien. Dat ging en gaat tegen de hedendaagse mores in van superspecialisatie. Maar het gaat hierbij niet over het stapje dat weloverwogen gemaakt wordt. Het is ook geen drie- of zevensprong met een best mogelijke afslag, het is ook geen ander nieuw traject, zoals vuur, wiel, landbouw of dergelijke. Maar over een totaal nieuw zijn.
Waarschijnlijk begrijpen wij niet precies de holistische betekenis van de deeltjes van het leven. De wetenschap benadert dit, zoals alle vraagstukken, als iets meetbaars, als een legoblokje.
Naar mijn opvatting is dat de essentie. Wijzelf die het meetinstrument zijn, zijn te beperkt om dit te kunnen overzien.
Vereist is ieder zijn kennis en de kennis van ieder. Gezond verstand, juist van de mafketels die weten wat een ander zijn betekend.
De komende maanden gaan wij, ik en andere onaangepasten en ongehoorzamenen op pad bij boeren en telers. Om te horen en te luisteren, In gesprek te gaan.
Met de gedachte: zonder ruggespraak, eerlijk en zonder geheimtaal.
5 december RTV Utrecht, marsepein in onze bakkerij
Vorige week waren er opnames voor het programma van Henk Westbroek op RTV Utrecht, in onze bakkerij met als thema: marsepein. Ik laat zien hoe je thuis superlekkere marsepein kunt maken. Paul en debby maken schattige hondjes en egeltjes, van marsepein dan wel te verstaan. En de politiek heeft er moeite mee, zoals Henk als geen ander weet, maar Petra laat zien hoe worst gemaakt wordt.
William Pouw, biologisch fruit
William Pouw en eko appels.
Vorige week ben ik bij William Pouw in Schalkwijk geweest.
Een gepassioneerd fruitteler waar wij vaker mee hebben samengewerkt voor onze warme appeltaarten. Het bedrijf heeft een eko-keurmerk en dat is een weloverwogen keuze, sinds lang.
In het onderstaande audio-interview kunt u zijn zienswijze beluisteren. Dat legt hij uit door te proeven en te ruiken. De bodem waar het fruit op groeit wel te verstaan. William: “ je moet aan de grond ruiken om te weten hoe hij is samengesteld, wat het nodig heeft. Om een zo lekker mogelijk appel of peer te telen. Het is de basis van het recept”
“als de basis al niet goed is, moet je later alleen maar bijsturen om er nog iets van te maken. Dan wordt het moeilijk tot onmogelijk op de lange termijn. Dan moet je naar steeds ingrijpender middelen zoeken, maar het antwoord van de natuur wordt steeds extremer”
“ je wint het niet van de natuur. Het is geven en nemen.”
Interview William Pouw – SoundCloud
William Pouw heeft een biologisch fruitbedrijf van 13 hectare op de kleigronden van Schalkwijk. Behalve appels en peren staan op het bedrijf ook pruimenbomen. Vanaf de trekker, tijdens het uitrijden van compost, vertelt Pouw bevlogen hoe hij probeert de bodemvruchtbaarheid te bevorderen.
Onze basisbemesting is compost. We hebben hier hele zware kleigrond en een goede afwatering is dan heel belangrijk. Wij proberen de bodemstructuur met compost te verbeteren, zodat het water snel verdwijnt en het bodemleven zijn werk kan doen.’
Ik ben vrij veel bezig met mineralen. Als er te veel magnesium in de grond zit, dan zet dat de bodem zicht. De verhouding van de elementen moet goed zijn en daarom laten we om het jaar bodemanalyses maken. Ze bekijken dan bijvoorbeeld of de PH goed is of er genoeg calcium in de bodem zit.’
In de bloeiperiode heeft een fruitboom voldoende voedingsstoffen nodig, zoals stikstof. Ik probeer de mineralisatie te versnellen, zodat die stikstof op het goede moment vrijkomt. Ik zit in de werkgroep bemesting van het Biohuis en daar kijken we o.a. waar de glastuinbouw mee bezig is.
Glastuinders laten varkensmest rijpen, beluchten de mest en voegen bacteriën toe. Dat is een interessant idee. We willen met z’n allen toe naar 100% biologische bemesting en de vraag is dan: hoe krijg je dat voor elkaar?’
Onderzoekers van Wageningen UR hebben bij ons micoriza’s in de bodem gespoeld, dat zijn schimmels die in symbiose met een fruitboom leven. De micoriza’s helpen de boom om voedingsstoffen makkelijker te kunnen opnemen. Dat vind ik mooie dingen, ik wil graag weten wat voor leven er in een boom zit en hoe ik dat kan activeren zodat de teelt daar beter van wordt.’
Er zitten miljoenen beesten en schimmels in de bodem. Daar is nog weinig van bekend. Ik wil graag een stap verder gaan en uitzoeken welke mest of compost ervoor zorgt dat de vruchtboom het best om zijn gemak is.’
Het stikstofgehalte laat ik elke maand meten Als de mineralisatie in de bodem goed gaat, gaat het stikstofgehalte in bodem omhoog. Met moderne technieken kun je dit meten. Wat goede gehaltes zijn weten we uit al het onderzoek dat in de gangbare fruitsector is gedaan. Veel biologische telers zetten zich af tegen gangbaar, maar gangbare telers halen wel een hoge productie en een goede kwaliteit. Ik wil de gangbare productie benaderen op een biologische manier. Zonder in de valkuilen te trappen van gangbaar. Ik wil op een slimme manier het bodemleven bevorderen en schimmels en bacteriën verleiden. Met Prisma, de vereniging van biologische fruittelers, willen we geld vrijmaken voor onderzoek, zodat we nog een stap verder komen.’
DuurSamen
DuurSamen
Binnenkort is er de nieuwe appeloogst en wij van Patisserie Van Barneveld gaan deze periode gebruiken om onze keuze te maken voor een samenwerking met een teler.
Het uitgangspunt is een duurzame keuze en dan beland je bij biologisch en ekokeurmerk.
Hierbij is vaak het uitgangspunt de gezondheid, zeker in communicatie naar de klant. Alleen inkoop van grondstoffen of aankopen door consumenten heeft een veel grotere impact op het hele leven.
Als ondernemer van de nieuwe generatie moet je die verantwoordelijkheid dragen, in samenhang met de consument en klanten, markt, politiek. Het is volgens mij niet te zeggen wie wat moet doen of verantwoorden. Daarom geloof ik in het DuurSamen. En het zou heel goed kunnen dat wij er in samenspraak achter komen dat goedkoop duurkoop is.
In onze zoektocht stuitte ik op actuele ontwikkelingen. Door druk van bijvoorbeeld greenpeace en andere organisaties op de supermarkten, komt er meer aandacht voor het grotere plaatje dan alleen maar waar biologisch rekening mee houdt. Er begint een soort kaartspel van uitruilen en wegstrepen van onderdelen van de duurzame kenmerken people-planet-profit.
Een compromis voor het hele plaatje wat nu weer in beeld komt is o.a. Milieukeur . Dit is een initiatief vanuit de overheid dat in vergelijking met biologisch minder rigide is, maar bepaalde ontbrekende punten juist wel laat meewegen. Bijvoorbeeld de co2 uitstoot.
In de Kromme Rijnstreek is er een samenwerkingsverband van appeltelers die dit keurmerk voeren.
Ik ben deze week bij de Firma Van Wijk geweest die o.a. voor het initiatief HartFruit de appels verzameld, sorteerd en koelt. Binnenkort gaan wij daar een filmpje maken.
Fruitbedrijf van Wijk
Anton van Wijk
Beusichemseweg 134a, 3997 ML ’t Goy
www.duurzaamfruit.com
Sorteer- en koelbedrijf ’t Goy
Sorteer- en koelbedrijf ’t Goy is al jaren expert op het gebied van fruitteelt. Anton van Wijk runt het bedrijf samen met zoons Wilbert en Nico. Al sinds 1920 is het familiebedrijf gespecialiseerd in de teelt van appels (Elstar en Jonagold – 3 hectare) en peren (Conference – 11 hectare). Het bedrijf heeft een pakstation met koelhuis met een oppervlakte van ruim 4500m².
Anton van Wijk: “Daarnaast wordt al jaren gewerkt met geïntegreerde gewasbescherming, waarbij zo veel mogelijk rekening gehouden wordt met de belasting van het milieu, de mens en de nuttige organismen. Door al onze inspanningen op dit gebied zijn wij sinds 2011 Milieukeur gecertificeerd. Daar zijn wij trots op! Door ons aan te sluiten bij Hartfruit, weten wij zeker dat onze producten ook bij afnemers terecht komt die deze manier van telen waarderen!”
AppelDilemma Kromme Rijn Streek
Appeldillema in de Kromme Rijn Streek
Wij bakken het hele jaar warme appeltaarten. De appels komen in het seizoen uit de kromme rijnstreek dat al eeuwenlang één van de beste gebieden in Nederland is voor de appelteelt.
De appels worden in het najaar geoogst, de zomerrassen binnenkort al weer. Elstar, goudreinnet en de al die andere mooie rassen die de streek herbergen.
Achter de oogst en later de verkoop schuilt iets wat voor veel mensen niet meer zichtbaar is, maar des te meer in het zicht ligt. Loop een winkel binnen en er liggen het hele jaar door appels, vaak ook de gangbare Nederlandse rassen. De mens is al sinds zijn bestaan op zoek naar manier om eten te conserveren. Om een continue stroom van o.a. appels te garanderen worden zij in een koelcel opgeslagen. Dit kan door het op de juiste manier te sorteren en constant te koelen. Of nog als extra de lucht te veranderen door bijvoorbeeld de zuurstof voor een ander gas te vervangen. Dit afgelopen jaar heb ik appels gehad uit Rijswijk die totaal onbespoten en totaal onbehandeld waren. Doordat zij extreem langzaam waren gegroeid gedurende 2016, (heel goed weer hadden gehad, eigenlijk volgens een boer minder weer) waren het sterke appels geworden met veel weerstand opgebouwd. Daarom durfden wij het aan om ze onbehandeld in de koelcel te bewaren. In de loop van maart ging de kwaliteit enigszins achteruit en in mei hebben wij een alternatief moeten zoeken.
In de biologische handel moet je dan uitwijken naar oogsten van het zuidelijk halfrond van de planeet. Argentinië, Nieuw-Zeeland en Australië.
Met alle consequenties van transport, handelsconflicten en uitbuiting van landen en boeren.
In de kromme rijn streek zijn maar een paar telers met een eko keurmerk, daarbij veel kleine initiatieven met totaal onbehandeld ( nog beter dan biologisch ) en vele heel diverse initiatieven die allemaal als doel hebben duurzamer te produceren. Het is heel makkelijk daar een oordeel over te hebben of het een of ander te veroordelen. Zo zijn er ook initiatieven met Cisgenese, die wat mij betreft fundamenteel filosofisch onjuist zijn. Maar elke teler heeft zo zijn overwegingen te maken. Door de grote van veilingen en afnemers en de druk van milieu-organisaties gaat dat uiteindelijk in een helder concept voor de consument uitkristalliseren. Komende zomer gaan wij, van warmeappeltaart.nl en Dat is Taart Waard, op pad om ons wat beter te laten informeren door de telers zelf.
Filmpjes en blogs maken wij daarover en wij gaan veel, heel veel appeltaart eten. Hoera!
Dikkie Dik eet Taart
Binnenkort bestaat onze bakkerij 5 jaar en met een rustpauze meegerekend 84 jaar. Dat is Taart Waard zou je zeggen. Dat is ook zo en op de dag zelf zullen wij ook uitgebreid trakteren op zo’n heerlijke appeltaart. Verder verloten wij vier kaartjes voor de voorstelling “Lekker weertje” van Ton Scheele, met allerlei liedjes over Dikkie Dik.
Na de rustpauze, sinds 5 jaar ben ik een andere weg ingeslagen met een nieuw soort ondernemen. Daarbij proberen verantwoording te nemen, bij oorzaak en gevolg, en slim en dom op een andere manier te benaderen.
Ondernemen heeft alles te maken met risico’s aangaan en tegelijk uitsluiten. Het is verstandig om het pessimistische scenario in te zien, maar het positief in gang te zetten. Makkelijker ingetypt dan gedaan, eerlijk gezegd.
Veel van de succesvolle, grote bedrijven zijn dat in de loop van de tijd gebleven door de variabelen minder onvoorspelbaar te maken. Marketing, kartel, monopolie noem maar op. Moeilijk te combineren met het respect voor vrijheid. Als voorbeeld de beurshandel waar de meest succesvolle Nederlandse jonge ondernemer het dichts bij de internetverbinding naar de VS zat. U mag verder zelf invullen hoe die handel dan mondiaal in elkaar steekt.
De voedselsector is totaal verweven met internet-, aandeel- en termijnmarkten. Een van de belangrijkste variabelen in de grondstofhandel is het weer. Nu wil President Trump officieel het weer met chemicaliën gaan beïnvloeden. De agrogigant Bayern/Monsanto heeft als strategie gekozen vol in te zetten op weermanagmentsystemen voor de boer, die tegelijkertijd zijn chemicaliën, gepatenteerde zaden e.d. afneemt. Dit alles om het voorpelbaar te maken en zoveel mogelijk van de hele markt te domineren.
Er blijft als consument en aardebewoner dan uiteindelijk 0,0 keuze over.
Dikkie Dik laat nog even zien waarom een hele taart in je eentje opeten een slecht idee is.